Tuman kengashi deputati Jahongir Ziyaev Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputati Rasul Kusherbaevning 2 yoshgacha bo`lgan bolalarga bola pulini qaytarish taklifiga qarshi chiqdi. Uning fikricha, bu soliq to`lovchilar uchun ortiqcha yuk bo`ladi.
Deputat Jahongir Ziyaev bola uchun nafaqa ajratish yo`llarini boshqa optimal yo`llarini tadbiq qilish kerak, degan qarashlar tarafdori. Uning fikricha, ayni damda O`zbekistonda mavjud bo`lgan yordam puli ajratish tizimi o`zini oqlamayapti.
Deputat fikrini shunday izohlamoqda:
“Yaqindagina, Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputati Rasul Kusherbaev “2 yoshgacha bola pulini hammaga qaytarib berish kerak. Bu masalaning aktualligi hali ham yo`qolgani yo`q”, degan fikr bilan chiqdi.
"Rasul Kusherbaev aytganidek, haqiqatan bu masala juda dolzarb, ammo 2 yoshgacha bo`lgan bolalarning hammasiga bola pulini qaytarish fikrimcha to`g`ri emas. Barcha bolalarga u qanday ta`minlangan bo`lishidan qat`iy nazar to`lov ajratish nazarimda soliq to`lovchilar uchun yuk bo`lishi mumkin. Qolaversa, bu maqsadli ham emas. Puli bor, o`ziga to`q oilalar yordam pulini olishga bormasligi, ular uchun bu ortiqcha hujjatbozlik va noqulayliklar keltirib chiqarishi ham mumkin. Ammo, o`sha ajratilgan pullarni “amallab” o`zlashtirib yuboradiganlar aniq topiladi. Bunda soliq to`lovchilarning puli yana maqsadsiz sarflanadi. Nazarimda aholini daromadi ma`lumotlari aniq elektronlashtirilsa va fuqarolarning daromadlariga ko`ra yordam puli ajratish belgilansa maqsadli bo`lar edi. Aytmoqchimanki, kam ta`minlanganini isbotlash uchun ma`lumotnoma to`plab, yugurib yurmasin. Faqatgina ma`lum miqdorda maosh puli belgilanib, shu miqdordan kam pul oluvchi oilalarning farzandiga yordam puli ajratilsin hamda bu ishlarning hammasi inson omilisiz soliq to`lovchining identifikasion raqam ma`lumotlari orqali amalga oshishi kerak. Kam ta`minlangan oila farzandlarini biz shundayligicha tashlab qo`ya olmaymiz. Bu O`zbekiston qo`shilgan xalqaro konvensiyalarga ham zid. Shuningdek, ba`zi qishloq joylarda saqlanib qolganidek, faqatgina yordam puliga butun oila ro`zg`or qilishiga ham yo`l qo`ymaslik kerak. Fuqarolar xayriya va yordam pullariga qarab yashashga o`rganmasinlar. Bola uchun yordam pulini tibbiy muolaja, bog`cha pulidan ozod qilish, maxsus, bola uchun kerakli oziq-ovqatlar bilan ham almashtirish to`g`ridir. Ko`pgina davlatlarda xususan, AQShda bola uchun ajratilgan pul maqsadli sarflanishi uchun to`lov kartochkalari beriladi. Bu kartochka orqali faqatgina tamaki, alkogol ichimliklardan tashqari oziq-ovqat mahsulotlarini sotib olish mumkin. Kartochka aynan bola pulini uning ota-onasi boshqa maqsadda sarflamasligi uchun beriladi. Balki, bizda ham shu metodlarni o`ylab chiqish kerakdir. Har qanday taqdirda ham mening nazarimda hozirda O`zbekistonda mavjud bo`lgan kam ta`minlangan oila farzandlariga bola puli ajratish tizimini yangilash, optimallashtirish zarur. Bu tizimda kamchiliklar borligi, uning salbiy oqibatlari ko`rinib qolgan. Nazarimda, ayni damdagi yordam pulini ajratish tizimi o`zini oqlamayapti”, deydi deputat Jahongir Ziyaev.
O`zbekistonda hozirda amalda bo`lgan tizimga ko`ra, kam ta`minlangan oilalarning 14 yoshgacha bo`lgan farzandlariga ma`lum miqdorda pul ajratiladi.
2020 yil 1 fevraldan boshlab respublika hududida 14 yoshgacha bolalari bo`lgan oilalarga nafaqa, 2 yoshgacha bola parvarishi nafaqasi, kam ta`minlangan oilalarga beriladigan moddiy yordam hamda Qoraqalpog`iston Respublikasi va Xorazm viloyatidagi muhtoj oilalarga bir martalik moddiy yordamning quyidagi miqdorlari belgilangan.
Unga ko`ra:
• bir bolali oilalarga – 131 000 so`m;
• ikki bolali oilalarga – 217 000 so`m;
• uch va undan ortiq bolali oilalarga – 304 000 so`m;
• 2 yoshgacha bola parvarishi bo`yicha nafaqa – 434 000 so`m;
• kam ta`minlangan oilalarga beriladigan moddiy yordam – 326 000 so`mdan 653 000 so`mgacha;
• Qoraqalpog`iston Respublikasi va Xorazm viloyatidagi muhtoj oilalarga bir martalik moddiy yordam – 434 000 so`mdan 1 085 000 so`mgacha etib belgilangan.
УЗ
