Олий ва ўрта махсус, халқ, мактабгача таълим вазирликларини битта вазирлик сифатида бирлаштирса бўлмайдими?
Янги Ўзбекистоннинг давлат бошқарув тизимларида ислоҳотлар амалга ошириладими?
Ўзбекистон Президентининг бу борада “2022-2023 йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистон маъмурий ислоҳотлари дастурини ишлаб чиқиш бўйича ташкилий чора-тадбирлар тўғрисида”ги фармойиши эълон қилинган.
Ўзбекистонда айни пайтда бир-бирини такрорловчи давлат бошқарув органлари сони кам эмас. Бошқарувни оптималлаштириш бўйича сиёсатни амалга оширишга эса мамлакат кундан кун эҳтиёж сезмоқда.
Мамлакатмизда ҳозирда таълим тизими йўналишида олий ва ўрта махсус, халқ, мактабгача таълим вазирликлари учга бўлинган ҳолда фаолият юритади. Энг қизиғи, таълим йўналишида бошқа ривожланган давлатларга нисбатан вазирликларимиз сони ортиқ бўлса-да, бу соҳада илдамлаб кетаётганимиз йўқ.
Учта вазирликни ягона тизимда бирлаштириш орқали молиявий ҳаражатларни ҳам қисқартириш мумкин бўлади. Бу йўл билан ўқитувчиларнинг маошини кўтаришди яхши натижаларга эришишга ёрдам беради. Шунингдек, вазирлар сонини қисқартириш уларнинг маъсулиятини ҳам оширишга хизмат қилади. Бундан ташқари, вазирларнинг кўп бўлгани маъсулият ва жавобгарликни бошқа вазирликка юклашга имконият беради.
Юртимиздаги бу жараённи бундан бир неча йил аввал ЮНЕСКОнинг Осиё ва Тинч Океани маркази вакили кузатиб хулоса қилган Чонг Утак ҳам таъкидлаган эди. У Ўзбекистонда таълим йўналиши бўйича учта вазирлик кўплигини хулосаларида қайд этганди.
Жумладан, Чонг Утак таълим тизимида ҳаражатларни камайтириб, самарадорликни ошириш бўйича қуйидаги хулосаларини берган эди: “Ўзбекистонда таълим соҳаси бўйича уч вазирлик фаолият олиб боради. Мактабгача таълим, Халқ таълими ва Олий таълим вазирликлари. Мен бир қанча давлатлар таълим соҳасини ўрганган ва тадқиқот олиб борган тизимдаги мутахассис сифатида мазкур вазирликларни ягона вазирлик сифатида бирлаштиришни таклиф этган бўлар эдим. Мактабгача, мактаб, касб-хунар ва олий таълим бўйича департаментлар ташкил этиш уларнинг ишини мувофиқлаштиради. Хусусан, Жанубий Корея Республикасида ҳам ягона Таълим вазирлиги мавжуд бўлиб, унинг вилоятлар бўйича вазир ўринбосарлари овоз бериш йўли билан сайланади. ЮНЕСКО маълумотига кўра, Ўзбекистонда мактабгача, мактаб ва олий таълимда таҳсил олувчи аҳоли 7 миллиондан ортиқни ташкил этади. Кореяда таҳсил олувчи аҳоли сони бундан кўпроқ бўлишига қарамасдан уларни биргина Таълим вазирлиги бошқариб келади. Вазирликларни ягона тизимга бирлаштириш орқали катта натижаларга эришиш мумкин.
Биринчидан, молиявий самарадорлик ортади. Яъни, таълим соҳасига йўналтирилган маблағ вазирлик ва ўринбосарлар ва уларнинг бўлимлари қисқариши натижасида ўқитувчилар маошига сезиларли таъсир қилади. Ўқитувчиларнинг маошининг кўтарилиши эса бу соҳада кўпгина муаммоларнинг ечилишига туртки бўлади.
Иккинчидан, маъсулият ва ҳисобдорлик ортади. Вазирликлар кўп бўлиши улар ўртасида маъсулиятни ва ҳисобдорликни бўлинишига олиб келади. Учта вазирликда вазирлар ва уларнинг вазир ўринбосарлари бор ҳамда уларнинг ҳар бирининг вилоятлар бўйича масъуллари ва ходимлари бор. Табиийки, бу катта маблағни талаб этади ва жавобгарлар кўплигини билдиради. Яъни, мисол учун Олий таълим университетларида таълим савияси пасайишига бевосита Халқ таълими вазирлигини айбдор қилиб кўрсатиши мумкин. Агар улар ягона вазирлик сифатида бирлашса жавобгар ва ҳисобдор ташкилот ягона бўлади ва ўз ўрнида маъсулияти ортади”.
Эслатиб ўтамиз, сайтимизда бундан олдин “Ўзбекистонда 24 вазир ва 109 нафар вазир ўринбосари бор" мақоласи ҳам эълон қилинган эди.
УЗ
