O`zbekiston Respublikasi prokuraturasi va adliya vazirligining funksiyalari ko`p joylarda bir-birini takrorlaydi.
Prezidentning “2022-2023 yillarga mo`ljallangan Yangi O`zbekiston ma`muriy islohotlari dasturini ishlab chiqish bo`yicha tashkiliy chora-tadbirlar to`g`risida”gi farmoyishiga ko`ra, davlat boshqaruvi va mahalliy davlat hokimiyati tizimida islohotlar amalga oshirila boshlandi.
Ma`lumki, aksariyat rivojlangan davlatlarda maxsus prokuratura organi mavjud emas. Prokuratura tizimi asosan MDH davlatlarida saqlanib qolmoqda. Xususan, yuridik fanlar doktori, dosent Jo`rabek Ne`matov prokuratura va adliya tizimining funksional vazifasi o`xshash bo`lgani uchun ularni birlashtirib, Adliya vazirligini qayta tashkil etish kerakligini bildirdirgan edi. Shuningdek, mutaxassis Adliya vazirligidan notariat, advokaturani boshqarishga oid funksiyalarni olib tashlashni taklif etgan.
To`g`ri, Adliya vazirligi har qaysi mutaxassis fikriga amal qilishga majbur emas, ammo “O`zbekiston Respublikasida Ma`muriy islohotlar konsepsiyasini tasdiqlash to`g`risida”gi Prezident farmoni bilan belgilab berilgan ma`muriy adliya tizimini takomillashtirish sezilarli o`zgarishlarga sabab bo`lmaganini eslatishni istardik.
Rost24.uz muxbiri Davlat boshqaruv tizimi optimallashtirish jarayonida prokuratura tizimini tugatish yoki adliya vazirligiga qo`shib yuborish qanchalar o`rinli, degan savol bilan adliya vaziri Ruslanbek Davletovga yuzlandi.
— Birinchidan, bu butun dunyoda emas, ayrim joylarda shunday. Ikkinchidan, bu ikkita organ orasida parallelizm va funksiyalarni qaytarilishi minimal darajada. Qonun ustuvorligini nazorati Konstitusiyaning 118-moddasida Prokratura organlariga berilgan. TAMOM. Bu erda boshqa adliya tizimi, asosan, qonunchilik hujjatlari bilan ishlaydi, qo`llash amaliyotini tahlil qiladi, samaradorligini aniqlaydi. Inson huquqlari bo`yicha va ayrim yo`nalishlar bo`yicha, bizda, huquni himoya qiluvchi funksiyalarimiz bor. Bu degani, prokratura bilan biz parallelizm bo`lyapti, degan xulosaga kelmasligimiz kerak. Ikkita tuzilmani ham o`zini oldiga qo`ygan maqsadi ham katta, vazifalari ham juda ko`p. Jamiyatimiz juda qiynalayotgan sohalari ko`p.
Mening agar fikrimni oladigan bo`lsangiz, to`liq ustuvorlik, to`liq qonun ustuvorligini ustidan nazorat qilishni prokratura qilishi kerak. Boshqa MDH davlatlarini qaraydigan bo`lsak, bu davlatlarda adliya tizimida huquqni muhofaza qiluvchi funksiyalari yo`q. Rossiya adliyasida ham Belarusiya adliyasida ham yo`q. Bu ishlarni prokratura amalga oshiradi. Bizda endi, mana shu 2005 yillardan boshlangan. Birinchi inson huquqlari bo`yicha, keyin tadbirkorlik bo`yicha, mana shunaqa ozgina parallelizm bo`lishi mumkin, lekin bu hech qanaqa rivojlanishga ham, hech qanaqa bir-birimizga g`ov bo`lishga ham ta`sir qilmaydi. Prokratura kelib bizni tekshiradi. Ularning nazorat bo`yicha huquqi bor. Qonun ustuvorligini ta`minlovchi organ, — deydi vazir Ruslanbek Davletov.
Adliya vazirligi davlat boshqaruv tizimini optimallashtirish jarayonida faol ishtirok etishi zarur bo`lgan organ hisoblanadi. Ammo, adliya rahbari prokuratura nazorati hatto uning vazirligiga ham kerak ekanini ma`lum qilmoqda. Vazirliklar va ular ustidan yana nazorat qiluvchi organlarning bo`lishi qanchalar to`g`ri?
Eslatib o`tamiz, yaqindagina adliya vaziri Ruslanbek Davletovning o`zi “Davlat organi degani bu — byurokratiya, degani. Bu qo`shimcha vakolat, qo`shimcha boshqaruv funksiyasi, degani. Shuning uchun bu borada biz o`sha botib ketgan qo`llarimizni qaytarib olishimiz kerak! Bu byurokratiya natijasida korrupsiya, mana shu qo`llardagi negativ faktorlarni yo`qotishimiz kerak”, deya kuyunib gapirgan edi.
УЗ
