BIR DAQIQA ERKINLIK HAQIDA ShAXSIY FIKR
Biz xabar va maqolalarimizni sotish darajasiga etmaganmiz. Sifatli maqola va ma`lumotlarni pullik qilish bilan feyk ma`lumotlar va sifatsiz jurnalistikaga mediamaydonni bo`shatib berishimiz mumkin. Shunday ekan bizni, jurnalistlarni kim moliyalashtiradi?
Ularning davlat tomonidan moliyalashtirilishi eng yomon ko`rinish. Buning oqibati “jannatdan xabarlar”, bo`layapti. Aniqrog`i, davlat jurnalistikani emas, faqat “propaganda”ni moliyalashtiradi. Yirik tadbirkorlar tomonidan OAVni moliyalashtirish ham manipulyasiya, lobbizm, tarafkashlik va umuman xolislikni yo`qolishiga olib keladi.
Misol uchun, Allamjonov Kun.uzning ma`lum bir aksiyalariga egalik qilishi yoki qilmasligini undagi J.Ortiqxo`jaevga bog`liq materiallari ruhidan ham sezish mumkin.
Na davlat va na yirik tadbirkor jurnalistlarni qutqarolmasa bizni kim qutqaradi? Xo`sh unda jurnalistlar qaerdan pul olishi kerak?
Bu muammo faqat O`zbekiston jurnalistlarini emas, barcha butun dunyo jurnalistlarini qiynab kelmoqda. Jorj Vashington universiteti doktori Janet Stilning aytishicha, u Britaniyaning “Guardian” nashrini kuzatib borada va uning eng yaxshi maqolalari uchun xayriya puli ajratmasa o`zini aybdor sezadi. Mana aslida qanday bo`lishi kerak. Ammo bunga biz bunga tayyormizmi?..
O`zbekiston jurnalistikasi esa xayriya evaziga yoki boshqa yirik nashrlardek (Washington Post, New York Times, The economist) pullik xizmat hisobiga ishlashiga ko`zimiz etmaydi. Jurnalistikamiz moliyaviy mustaqil bo`lmas ekan, fikr bildirish erkinligimiz tahdid ostida qolaveradi. Konstitusiyamizda belgilangan erkinliklarga faqat OAVning mustaqilligi orqali erishiladi. Korrupsiya, “ro`mol”, “qora oyna”lar, o`zini yoqayotgan ayollar muammosi umuman barchasini faqat erkin matbuot orqali hal eta olishimiz mumkin, xalos.
Matbuotimizga nazar solarkanmiz unda davlat OAVlari, hukumat vakillariga yaqin blogerlar, va tarafkashlikka bo`lingan matbuot va blogerlarni ko`rish mumkin. Axir kecha vazir bilan don olishib choyxonada o`tirgan blogerning xolisligiga ishonish mumkinmi?
Yuqoriga yaqinlashgan jurnalistlar ham avvalgi o`tkir qalamini yo`qotayotgandek ko`rinadi. Balki, odamlarga tushuntirish vaqti kelgandir. Haqiqiy jurnalistikani, ularni qo`llash kerakligini, haqiqiy toza axborotni blogerlardan emas jurnalistlardan kutish kerakligini odamlarga anglatish vaqti allaqachon kelgandir. “Davlat propogandachi”lari, blogerlarning shaxsiy qarashlari va feysbuk odamlarni axborot bilan oziqlantirishi to`g`ri emasligini ko`proq gapirishimiz kerak emasmi.
Odamlarning jurnalistlarni tanqidlariga nisbatan “shaxsiy g`araz” yoki “qo`lida cho`p ko`tarib yuruvchi” deya qarashlariga tushuntirish orqali barham berish kerak balki.
Odamlarga moliyaviy erkin jurnalistika qanchalar muhimligini tushuntirish, ularni erkin jurnalistika uchun qayg`urishga o`rgatish vaqti kelmadimi? Jiddiy savollarga olingan javoblar, sodir bo`layotgan voqealar haqida xabarlar bugungi jurnalistika etib kelgan daraja shumi? Jurnalistika o`zi shumi? Qachon jurnalistlar yirik tadqiqot va tekshiruvlarni olib boradi? Buning uchun avval ular moliyaviy mustaqil bo`la olishi kerak emasmikan…
Jurnalistlarning moliyaviy ahvoli haqida davlat emas, xalq qayg`ura boshlagandagina balki, haqiqiy jurnalistika boshlanar...
УЗ
