Din ishlari bo`yicha qo`mita tomonidan beriladigan ruxsatnomaning pullik bo`lishi qanchalik to`g`ri?
Aholisining asosiy qismi islom diniga e`tiqod qiladigan O`zbekistonda diniy-tarbiyaviy kitoblarga bo`lgan talabning yuqori bo`lishi tabiiy hol, albatta.
Ammo talabning yuqoriligi mana shu tur kitoblarning narxiga jiddiy ta`sir ko`rsatib, kitoblarning qimmat bo`lishiga sabab bo`lib qolmayaptimi?
Bu turdagi kitoblarning narxlari ehtiyojmand aholini qoniqtiradimi?
Kitoblar narxi bilan bog`liq vaziyatni o`rganish maqsadida poytaxtimizdagi bir nechta kitob do`konlaridagi narx-navo bilan qiziqdik.
O`rganishlarimiz natijasida ikki holat e`tiborimizni tortdi. Shulardan, birinchisi, diniy-tarbiyaviy kitoblar boshqa tur kitoblardan ko`ra qimmatroq ekanligi.
Xususan, sotuvda “Ming bir hadis” kitobi 45 mingdan 65 ming so`mgacha, xuddi shu hajmdagi kitob shaklidagi Tohir Malikning “Shaytanat” asari 35 ming so`m, Abdulla Qodiriyning “Mehrobdan chayon” asari 20 ming so`m. Abu Homid G`azzoliyning “Kimyoi saodat” asari 65 mingdan 75 ming so`mgacha xuddi shu kitob hajmidagi Evril Turonning “Oynur” asari 30 ming so`m, Oybekning “Navoiy” romani 25 ming so`m.
Ikkinchi holat esa, erkin savdodagi diniy-tarbiyaviy kitoblar narxi nashriyotlar qoshidagi do`konlardagi narxlarga qaraganda ancha yuqori.
Xususan, “Hilol” nashriyotining onlayn do`konida Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf hazratlarining “Baxtiyor oila” kitobi 47 ming so`m poytaxtimizdagi “Chorsu” bozori atrofidagi kitob do`konlarida esa aynan shu kitob 95-100 ming so`m, “Oltin silsila – Sahihi Muslim” 4-juz nashriyot do`konida 80 ming so`m savdo do`konlarida esa aynan shu kitob 95 ming so`m, “Ming bir hadis” “Hilol” nashriyotining do`konida 45 ming so`m erkin savdoda esa aynan ushbu kitob 65 ming so`m.
Bir turdagi kitoblar narxlari orasidagi bunday farqlarni ko`plab keltirish mumkin.
Diniy-tarbiyaviy kitoblarning narxi yuqoriligi masalasida kitob do`koni savdogarlarining munosabatlarini o`rgandik. Fikrlar xilma-xil.
Sotuvchilarning qayd etishicha, diniy-tarbiyaviy kitoblarni nashr qilish uchun Din ishlari bo`yicha qo`mita tomonidan beriladigan ruxsatnomani olish xarajati kitoblar narxining yuqori bo`lishiga ta`sir ko`rsatmoqda.
Ba`zi savdogarlar esa narxlarining yuqoriligiga kitob tayyorlanishi uchun sarflanadigan xom-ashyo va diniy tarbiyaviy kitoblar ustida ishlovchilar mehnati oson emasligini sabab qilib ko`rsatmoqda.
Yana bir holatga duch keldikki, kitob savdosi bilan shug`ullanadigan ayrim savdogarlar diniy ta`limning va dinning bebaho ekanligini kitoblar narxiga bog`ladi.
Albatta, dinning qadri bebaho, ammo, aholining diniy savodxonligini oshirishda, ularning diniy jihatdan ilmsiz bo`lib qolishini oldini olishda kitoblar narxini odamlarning daromadiga munosib bo`lishi muhimdir.
Shu o`rinda, diniy-ta`limiy kitoblarning boshqa tur kitoblarga nisbatan qimmatligi, nashriyot va savdo do`konlardagi kitob narxlarida uchrayotgan tafovut yuzasidan “Hilol nashr” nashriyotining marketing bo`limi mutaxassisi Bunyod Po`latovga murojaat qildik.
Mutaxassisning qayd etishicha, asosan diniy-ta`limiy kitoblar nashr etiladigan “Hilol nashr” nashriyotida kitoblarga u darajada qimmat narx qo`yilmaydi. Nashriyot qoshida tashkil etilgan sotuv do`konlarida kitoblarning asl narxlarini bilish mumkin. Kitoblarga savdogarlar tomonidan o`zboshimchalik bilan qo`yilayotgan narxlar, joriy yil boshlaridan kitoblar uchun QQSning oshirilganligi, diniy kitoblar nashr etilishi uchun Din ishlari bo`yicha qo`mita tomonidan beriladigan ruxsatnoma, shuningdek, diniy kitoblarni tayyorlanishida ishlatiladigan mahsulotlar uchun sarflanadigan xarajatlar ushbu turdagi kitoblarning boshqa tur kitoblarga nisbatan qimmat sotilishiga sabab bo`lmoqda. Shuningdek, diniy kitoblar chop etilishi uchun Din ishlari bo`yicha qo`mita tomonidan beriladigan ruxsatnomaning kitob adadiga qo`yilgan cheklovi (kitob chop etishda ruxsatnoma har 5 mingtagacha beriladi. Keyingilari uchun yana ruxsatnoma olish talab etiladi) ham diniy kitoblar narxining qimmatlashishiga sabab bo`lmoqda.
Shu o`rinda savol tug`iladi: Kitob chop etilish jarayonida 5 mingtadan keyin mazmuni o`zgarib ketadimi?
Diniy-tarbiyaviy kitoblarni aholi daromadiga munosib narxda sotilishini yo`lga qo`yish hamda narxlar barqarorligini ta`minlash bo`yicha takliflar bilan qiziqqanimizda, mutaxassis kitob savdosi soliq idoralari tomonidan tartibli nazoratga olinishi kerakligi taklifini bildirdi.
Shuningdek, Din ishlari bo`yicha qo`mita vakilining diniy-tarbiyaviy kitoblarning narxi qimmatligi borasidagi bildirgan munosabatida qo`mita tomonidan bu tur kitoblarga beriladigan ruxsatnoma xarajati kitob narxining sezilarli darajada oshirilishiga sabab bo`lmasligini, narxning yuqoriligiga asosiy sabab savdogarlar tomonidan o`zboshimchalik bilan qo`yilayotgan narxlar ekanligini ma`lum qildi.
Xo`sh, Diniy-tarbiyaviy kitoblar narxini arzonlashtirish va narxlardagi barqarorlikni ta`minlashda qanday choralarini amalga oshirish kerak?
Zuhra MIRZABOEVA
УЗ
-middle.jpg)
