Daraxt qotillari kim: investorlarmi yoki Toshkent shahar rahbariyati?

10.09.2022 19:09

Bir vaqtlar daraxtzor-u dam olish maskanlariga boy bo`lgan poytaxt bugun deyarli savdo do`koniga aylanib qoldi.

Toshkent shahar hokimi daraxtzor bo`lgan ko`plab hududlarni nima uchun doim tadbirkorlarga berib yuborgan? Har safar Ortiqxo`jaevga oshkora ravishda daraxtlarga ziyon etkazilmasligi haqida va`da beradigan tadbirkorlar nima uchun bemalol, hech bir xavotirsiz va`dalarini buzadilar? Nima uchun daraxtlarni asrash borasidagi qaror va hujjatlarini hech bir tegishli mas`ul bajarmayapti, umuman ahamiyatga ham olmayapti? Bu ishlarning ortida qaysi mansabdorlar turibdi?

So`nggi vaqtlarda daraxtlarni kesish, tabiatga zarar etkazish holatlari shu darajada ko`p yuz berdiki, go`yo bu odatiy holdek bo`lib qoldi. 

Statistikaga qaraganda, 2022 yilning o`tgan 6 oyida daraxt va butalarning noqonuniy kesilishi bilan bog`liq 2300 ta huquqbuzarlik holati aniqlangan (14 iyul holatiga ko`ra). Huquqbuzarlarga nisbatan 3,4 millird so`m ma`muriy jarima va 4,3 milliard so`m zarar summalari belgilangan. 6 oyda jami 882 tup qimmatbaho daraxtlar kesilgan.

Keyingi uch oy davomida ham ko`plab daraxtzorlar yo`q qilindi. Xususan, so`nggi kunlarda yuz bergan Chilonzor va Uchtepa tumanlaridagi ikkita daraxtzordagi jami 100 tup daraxtning yo`q qilinishini ko`pchilik faollar avvaldan bilib, bu haqda ko`p marta ogohlantirib kelgan edi. Ammo bu voqea baribir sodir bo`ldi, qonunlarga tupurgan mas`ullar esa doimgidek arzimagan jarima to`lab qutulib ketishlarini bilishadi albatta. 

2019 yilda daraxt kesishga moratoriy kuchga kirdi. Toshkent shahar hokimi esa Chilonzor va Uchtepadagi mazkur er maydonlarini tadbirkorlarga 2020 yilda berib yuborgan.

Prokuratura kimdan qo`rqadi?

"Dream house stroy" MChJ 58 tup daraxtni taxminan ikki kun davomida, tuman prokuraturasining ko`z o`ngida bemalol kesib tashlagan. Chunki daraxtzor Chilonzor tuman prokuraturasining qarshisida joylashgan. Savol tug`iladi, prokuratura xodimlari mazkur holatni ko`rmaganmi? Jarayonni ertaroq to`xtatish, bir qancha daraxtlarni saqlab qolish imkoniga ega emasmidi? Yoki ularga ko`zlarini yumib turishga buyruq berilganmi? Qolaversa, tadbirkor bu erni 2020 yil 3 sentyabr sanasida olgan va 2 yilgacha hududda qurilish qilinmasa, avtomatik ravishda bu er davlat zaxirasiga o`tishi belgilangan. Tadbirkor esa, 7 sentyabr kuni, belgilangan muddat allaqachon o`tib ketganidan so`ng daraxtlarni kesib tashlayapti. Er esa hozircha davlat zahirasiga qaytarilgani yo`q.

Hammasi juda hayratlanarli, javobi berilmaydigan savollar ko`p.

O`tgan bir yil davomidagi daraxtlar kesilishi bilan bog`liq tabiatga etkazilgan zararlar miqdori esa aqlni shoshiradi.

Birgina Bo`stonliq tumanidagi «Amirsoy» kurort zonasida 700 tup daraxtlar kesilishi ortidan 1,9 mlrd so`m  zarar hisoblangan. Bu summa Bo`stonliq tumani Oqtosh qishlog`i hududidagi holatda 288 mln.so`mQarshida universitet hududida 285 mln. so`m, Andijon viloyati perinatal markazidagi holatda 115,5 mln. so`mChilonzor ko`chasini rekonstruksiya qilish jarayonida 348,9 mln. so`m, yuqorida aytib o`tilgan 7 sentyabrdagi Chilonzordagi holatda 797 mln 700 ming so`m, Uchtepada esa 425 mln 100 ming so`mga baholangan. Bu faqatgina jamoatchilikka ma`lum bo`lgan, daraxtlarni yoppasiga ko`p miqdorda kesish bilan bog`liq bo`lgan holatlar.

Ekoqo`mning kimga gapi o`tadi? Yoki ular ham jinoyatdan so`ng jarima undirilishidan manfaatdormi?

 

Hujjatlarga ko`ra, asosiy faoliyat yo`nalishi “To`qimachilik, tikuvchilik va trikotaj sanoati uchun texnikalar ulgurji savdosi” bo`lgan "Dream house stroy" birortayam daraxtga zarar etkazmaslik haqidagi va`dalariga, ekologiya boshqarmasining ogohlantirish va xatlovga olishiga, o`zlarining kafolat xati berishlariga qaramasdan, hududni baland to`siqlar bilan o`rab olishgan va daraxtlar kesilgan. Bundan tashqari, ekologlar baland to`siqlarni olib tashlash haqida ham bir necha marta murojaat qilgan, tadbirkor esa to`siqning olib tashlangan ba`zi joylarini ham qaytadan mustahkam qilib tiklab qo`ygan.

Uchtepadagi vaziyat esa bundan ham ajoyib, quruvchi korxonada hatto egalik huquqi ham yo`q. Shunga qaramay, hudud noqonuniy ravishda o`rab olingan. Bunga nisbatan esa hech kim chora ko`rmagan.

Esingizda bo`lsa, Qarshi shahrida daraxtlarning noqonuniy kesilishi bilan bog`liq holatda ham aynan shunday vaziyat yuz bergandi. Qarshi davlat universiteti daraxtlarni kesish uchun uch marotaba murojaat qilgan, o`z navbatida Ekologiya boshqarmasi har safar rad javobini bergan. Universitet ma`muriyati esa, nimayam qila olarding degandek, baribir daraxtlarni kesib tashlagan. Ekologiya faqat jarima qo`llash bilan shug`ullanadimi? Ekoqo`mita mansabdorlar orasida manfaatdorlar borligi haqida fikr bildirgan. 

Qo`mitaga ko`ra, hozirda Toshkent shahri bo`yicha o`rtacha 5 mingdan ortiq daraxtlar yo`q qilinish xavfi ostida turibdi. Daraxtlar joylashgan hududlar o`rab olingan. Ekologiya qo`mitasi buni bila turib, ogohlantirish va jarimadan boshqa hech qanday chora ko`rolmaydimi? Daraxtlar kesilishini kutishdan boshqa chorasi yo`qmi? Nahotki hech bo`lmaganda mazkur hududlar to`g`ridan to`g`ri videokuzatuv ostiga olinishi mumkin emas?

Ketma-ket yuz berayotgan bunday holatlardan keyin, balki Ekoqo`m ham jarimalar undirilishidan manfaatdormikin degan gumonlar tug`ilishi tabiiy hol.

Qo`mita yoki o`z vazifasini mukammal bajarib, mas`ullarga buyruqlarini bajartirishi, yoki faqat hujjatlarini qonunan joyiga qo`yib, amalda hech narsa bajara olmayotganligini tan olgan holda, vakolatini boshqa tashkilotga (masalan, prokuratura, hokimiyatlar) o`tkazishi kerak. 

@rost24_uz_bot — Хабар йўлланг. Сизнинг хоҳишингизга кўра ҳар қандай маълумот сир сақланади
4
Изоҳ қолдириш
Изоҳлар
11.09.2022 03:33
Kesilgan daraxtlarga yetkazilgan zarar jarimasini 5 barobarga oshirish kerak. Aslida murdaga aylangan daraxtlar uchun jarimaning o'zi yetarli emas. Chunki bu vaqt masalasi bilan bog'liq. Daraxt qotillariga jarima bilan birga uzoq muddatga ozodlikdan cheklash jazolarini ham qo'llash kerak.