Ўзбекистоннинг аксар аҳолиси биргина автомобиль сотиб олиш учун йиллаб меҳнат қилаётган бир вақтда айрим амалдорлар ва уларга яқин бўлганлар хорижда пул яширган дунёнинг йирик пулдорлари рўйхатини тўлдириб келмоқда.
Пандора ҳужжатларида офшор ҳудудларда пул яширган дунёга машҳур амалдорлар ва президентлар, уларнинг яқинлари, шубҳали транзакциялар қилган йирик тадбиркорлар номлари очиқланган. Мазкур ҳужжатларни ўрганишда 117 та давлатдан 600 нафарга яқин журналистлар қатнашган. Пул яширган амалдорлар орасида Қозоғистоннинг собиқ президенти Нурсултон Назарбоев, Озарбайжон президенти Илҳом Алиев, Россия Федерацияси президенти В.В.Путиннинг яқин қариндош ва дўстлари номлари ҳам келтирилган. Умумий ҳисобда юздан ортиқ миллиардерлар, 30 дан ортиқ дунё лидерлари, 400 дан ортиқ давлат амалдорларининг исм шарифлари қайд этилган.
Бу ҳужжатларда ўзбекистонликлар ҳам йўқ эмас. Ижтимоий тармоқларда муҳокама қилинган бўлса-да, улар Ўзбекистон оммавий ахборот воситаларида кенг ёритилмаган. Бу рўйхатда кўринган ўзбекистонликлардан шу вақтгача Раъно Раматова, Жаҳонгир Усмонов, Нодира Умурзоқова ва Марлен Азизовларнинг ҳукуматга алоқадорлиги очиқланди. Шунингдек, бу рўйхатда номлари кўринган шахсларга қариндошчилиги бўлган бирон бир ўзбек амалдори омма олдида ҳисобот бермаган.
Пандора ҳужжатларида асосан офшор ҳудудларда бизнес юритган амалдорларга алоқадорлиги кўрилган шахслар номи келтирилади. Ўзбекистон бўйича рўйхатнинг кўлами кам эмаслиги халққа тегишли бўлган катта миқдордаги пуллар Европа банкларига «учиб» кетганини англатади. Одатда офшор ҳудудларда, хусусан, Виржин оролларида фирмани рўйхатдан ўтказиш учун Европа давлатларининг бирида ҳисоб рақам бўлиши ва ўз давлатидаги даромад манбаини кўрсатиши талаб этилади. Кўпгина амалдорлар номларини яшириш учун офшор ҳудудда фирма рўйхатдан ўтказишда ўзга одамлар номидан фойдаланадилар. Офшор ҳудудда фирма очиш билан тадбиркор солиқларни яшира олади. Кўпинча мўътадил иқтисодга эга бўлмаган давлатлардаги тадбиркорлар ҳам пулларини офшор ҳудудларда сақлашни афзал биладилар. Бироқ, Пандора ҳужжатларида кўринган номлар асосан давлат амалдорларига яқин кишилар ҳисобланади ва унинг ортида коррупцион жиноят яширингани англашилади.
Пандора қоғозларида Ўзбекистон билан боғлиқ қуйидаги исм фамилиялар рўйхати келтирилади:
Aslett Investments Limited компаниясининг яна бир бенефициар эгаси сифатида эса Нодиранинг отаси, бош вазир ўринбосарининг қайнотаси Марлен Азизов (1938 й.т.) кўрсатилган.
Собиқ Чиноз уй-жой қурилиш комбинати бош директори Марлен Азизов 2012 йилдан 2016 йилга қадар Британиянинг Виржиния оролларида ташкил этилган Zarubezhvodstroy Limited, Alastor International Limited, Coribridge International Limited, Cannonford International Limited ва Hartswood Estates Limited компанияларининг ҳам бенефициари ҳисобланади.
Инвестициялар ва ташқи савдо вазирлиги Gazeta.uz'га бу бўйича маълумот тақдим этган ва унда Азизов 1990 йилларнинг бошидан буён бизнес билан шуғуллангани, Умурзоқова эса ҳеч қачон хорижда ҳеч қандай актив ёки мулкка эгалик қилмагани ёки бенефициар бўлмагани айтилган.
Эслатиб ўтамиз, Пандора қутисидан аввал 2016 йилда Панама ҳужжатлари ҳам очиқланган эди. Унда Рустам номи орқали Гулнора Каримованинг коррупцион ишлари фош бўлган. Шунингдек, 2016 йилги ҳужжатда Ўзбекистон иқтисодиёти ва унинг истиқболи бўйича ижобий фикрлар бериб келувчи Зафар Ҳошимов номи ҳам келтирилган. Ўзбекистон иқтисодидаги енгилликларни, ислоҳотларни ижобий баҳоловчи тадбиркор аслида оффшор ҳудудларда қатор фирмаларни ташкил этгани маълум бўлади.
Rost24.uz сайти Пандора ва Панама ҳужжатларида очиқланган исм фамилиялар ортидан журналистик суриштирув ўтказишда давом этади, бизни кузатиб боринг.
УЗ
