Сўнги кунларда шу мазмундаги видеодарс барча ижтимоий тармоқларни портлатиб юборди ва кенг муҳокамаларга, баъзи эркакларнинг ғазабига сабаб бўлди.
Rost24.uz сайти шу видеодарс муаллифи психолог Наргиза Сатторовадан эксклюзив интервью олди.
- Психолог ростдан ҳам бугун аёлларга эркаклар керак эмас, деб ҳисоблайдими?
- Унинг ижтимоий тармоқлардаги муҳокамаларга, танқид ва қўпол сўзларга муносабати қандай?
- Бугун ўзбек оилаларида, жамиятда аёл кишининг ўрни ҳисоботларда айтилаётгандек ортаяптими?
Психологга аёллар асосан қандай муаммолар билан шикоят қилишади?
Психолог Наргиза Сатторова билан суҳбатда ушбу саволларга жавоб берилган:
4-5 дақиқалик суҳбатдан хулоса қилишди
“Минг афсуски, кўплаб инсонлар қисқа, контексдан узилган 4-5 минутлик сухбатдан билиб-билмай хулоса чиқаришди. Ўзи бу оммага шов-шув учун чиқарилмаган эди, бу пиар эмасди. Шунчаки очиқ мулоқотдан лавҳа эди”, дея вазиятни изоҳлади Наргиза Сатторова.
Унинг айтишича ҳар бир инсон биринчи билиб-кўриб, унинг YOUTUBE саҳифасидаги тўлиқ видеосини томоша қилиб, кейин хулоса чиқаргани маъқул. У ўзидан кўра билими кучлилар, ундан тажрибаси кўплар борлигини яхши билишини ва уларнинг танқидларини қабул қилишга тайёрлигини айтди. Аммо у адашган тақдирда ҳам унга танбеҳ бериш, фаолиятига фикр билдириш, шахсиятига тегиш ва ёки фикр-мулоҳаза билдиришнинг ҳам бошқа усуллари борлигини эслатаркан, агар улар унинг ўзига шу гапларни айтишганида энг тўғри йўлни тутган бўлардилар, деб ҳисоблайди.
Психолог уни ҳақорат қилганларни судга бериши мумкинми?
Қонунчиликда бу масала аниқ қилиб кўрсатиб қўйилган. Конституциямизда белгиланишича, Ўзбекистон Республикасида демократия умуминсоний принципларга асосланади, уларга кўра инсон, унинг ҳаёти, эркинлиги, шаъни, қадр-қиммати ва бошқа дахлсиз ҳуқуқлари олий қадрият ҳисобланади.
Психолог, Наргиза Сатторова қонунчиликдаги нормаларни шунчаки эслатиб ўтди. Лекин кимнидир судга бериш нияти борлигини айтгани йўқ.
Унинг айтишича, танқидга ҳам, эътирозларни эшитишга ҳам, ўзининг камчиликларини тузатишга ҳам тайёр. Лекин, муносабат бундай кўринишда бўлиши керак эмас эди. Шундай бўлса-да, у инсон ҳис-ҳаяжонга, реакцияга берилиб кетганида ўзининг ички дунёсини очиб қўйишини яхши билишини, гарчи уни ҳақоратлаганлар, тушунмай гапларини бошқа мазмунга йўйганлар кўп бўлса-да улардан миннатдор эканлигини маълум қилди.
“Демак бу оғриқли, демак бу ўйлантирди, бу нозик нуқта. Мен уларнинг нозик нуқтасига тегиб қўйганимни ҳис қиляпман. Мен улардан миннатдорман. Мен шунча одамларга қандай етиб борардим? Бу ҳам яхшиликка. Нега асосан эркаклар эътироз билдирди? Чунки улар қўрқишди.”
Хиёнат долзарб мавзу!
"Жуда ҳам кўп ҳозирги пайтдаги долзарб мавзу бу хиёнат, қўшхотинлик, аёлнинг кўчада болалари билан қолиб кетиши, эрта ҳомиладорлик ва ҳоказо. Мени кўп йиллар давомида аёл-эркак муносабати ўйлантиради. 11 йиллик тажрибага эга бўлсам ҳам, шу соҳада узоқ излансам ҳам бу соҳада фикр юритишга журъатим етмаган шу пайтгача. Нимага? Чунки ҳар бир гапим асосли бўлиши керак. Мен ҳар бир гапимга илм-фан томонидан, менталитетимиз, шарқона тарбия, ўзимизнинг маданиятимиздан келиб чиқиб гапиришим керак. Китобдан олиб гапириш осон ҳаммага. Лекин мен юқорида санаганларимнинг ҳаммасини уйғунлаштиролмаганман, шунинг учун курс очолмаганман, деди Н.Сатторова.
У бутун бошли видео мазмуни ҳақида гапирар экан, тингловчиларини риторик сўроққа тутгани, ҳар ким ўзи учун қарор қабул қилиши кераклиги, ҳар бир одам ўзига шу саволни бериши кераклигини эслатди. Лекин аёлларнинг, оилаларнинг муаммоларини, ажримлар сони кўпаётганини, ўзи ҳам ҳаётида кўплаб қийинчиликларни кўргани сабабли фан нима дейди, дин нима дейди, маданият нима дейди, ота-она нима дейди, психология нима дейди, мана шуни ҳам умумийлаштириб ҳали ҳам ўзи аниқ жавобга эга эмаслиги, ўзининг ҳам ҳали малакаси етмаслигини видеонинг бошидаёқ айтган.
“Аёлга эркак нимага керак?”. Савол нега берилган эди?
"Мен аёлларга шу саволни ўзингларга беринглар, энди шу саволни берадиган вақт келди. Тўхта, энди мана ҳозирги замонда аёл ва эркакни нима ушлайди, энди оиланинг мустаҳкамлигини нима таъминлаб беради? Аёллар ўзини-ўзи таъминлайдиган бўлса, ёки эркакларда ҳам ҳозир шахс сифатида ўзгаришлар кузатилаётган бўлса, энди болаларимиз учун, оиламиз учун қулай шароитлар яратилаётган бир пайтда энди нима ушлайди бизларни, энди балки бошқача нарсалар керакдир, энди ўзаро ҳурмат, севги, ўзаро ишонч-садоқат, бошқа қадриятлар энди юзага чиқиши керакдир, деган маьнода мен саволни ўртага ташлаган эдим.
Ва ўша видеода айтганманки, ҳали жавоб бермайман деган эдим. Ҳар бирингиз савол беринг ўзингизга, ҳеч бўлмаса ўйланайлик шу мавзуда. Нимага менинг яхши оила деб узатган қизим уч ойдан кейин қайтиб келади?
Нима учун ҳозир эркаклар масьулиятсиз бўляпти?
Эркаклар оиласи бўлмаганидан кейин нимага алимент тўлашдан бош тортяпти?
Нима сабаб бўлди ажрашишга? Нимани унутиб қўйдик, балки илм даражамизни оширишимиз керакдир, муносабатимизни ўзгартиришимиз керакдир, деган маънода мана шу саволни ўртага ташлаган эдим аслида", деди психолог.
Аёлнинг яқинлари унга билдирилган изоҳларга қандай муносабат билдиришди?
“Мени онам қўллаб-қўвватлади. Мени биладиганлар, дўстларим, ўқувчиларим, кимларгадир ёрдам берган бўлсам, улар мени билишади-ки, қўллаб-қувватлашди, қайси маънода фикр билдирганимни улар билишади”, деди психолог Наргиза Сатторова.
Психологнинг қўшимча қилишича, унинг қабулига аёллар асосан эрларининг хиёнатидан шикоят қилиб келишади.
Шунингдек Наргиза Сатторова бугун ўзбек жамиятида аёл кишининг ўрни қандай, деган саволга буни ҳар бир киши ўзи ҳал қилишини, кимдир уйида фақат рўзғор иши билан овуниши ва бундан мамнунлигини, кимдир ҳам карьерани, ҳам ишни, ҳам оилани баравар олиб кетаётганидан бахтлилигини маълум қилди.
УЗ
