Хорижий тилларни интенсив ўрганиш курсларининг рекламалари ҳар қадамда учрамоқда.
Инглиз, рус ва бошқа тилларни 2 ойда, 44 кунда, 3 ойда, 6 ойда “ҳеч қандай грамматика ва сўз ёдлашларсиз” “миянгизга жойлаб қўйишни” ваъда бераётган китоб сотувчилар аслида фирибгарлар гуруҳи эмасми?
Бу китоблардан фойдаланиб чиндан ҳам хорижий тилни 100 фоиз ўрганиб олганлар борми?
Аввало берилаётган ваъдаларга эътибор қаратсак, ҳеч қандай грамматика ўрганмасдан, мутлақо сўз ёдламасдан, яна 100 фоиз мукаммал тил ўрганиш мумкинми?
Тил ўрганишдан заррача хабари бор одам биладики, бу асло мумкин бўлмаган бир ҳол. Шундан ҳам билиш мумкинки, бу ерда нимадир бор.
Ушбу китоблар, хусусан хусусий телеканаллардан рекламаси тинмай айланаётган “букноме”, “тедбук”, “смартбук” каби тўпламлар, улардаги охири кўринмайдиган хатоликлар ҳақида ижтимоий тармоқларда кўплаб фикрлар айтилди, эътирозлар билдирилди.
Яқинда блогер Отабек Юлдашев facebookʻда “Тирикчилик айби йўқкуя, лекин таълимга саводсиз бизнесменларни аралаштирманглар, илтимос. "Букноми, букноми", деб реклама қилиб ётишибди. Корейс тилини 6 ойда (!) бошингизга қуйиб қўйишни билдираётган букномини озгина кўриб чиқдим. (Дарвоқе, мен корейс тилини 20 йилдан бери ўқиб-ўрганаман, лекин зўр биламан, дейишга тортинаман)
Хуллас, жаноб ёки хоним букномичилар, сизга эътирозим кўп: мана бу ўринда "Су ёнг" сўзи исмни англатмайди. Тўғри, Су Ёнг деган исм бор корейсларда. Лекин бу ўринда исм маъносида келмаган. Агар сал фикрласангиз корейс тилида "су ёнг" сўзи "(сувда) сузмоқ" маъносини англатишини билардингиз. "Су Ённи машқ қилдирмаган эди" эмас "Сузиш машқини бажармади" бўлади. Бу бошланиши, холос. Шу хатоликни кўрдиму тақа-тақ тўхтатдим. Илтимос, тилни яхши билмасангиз, бундай нарсаларни чиқариб ўтирманг”, дея пост қолдирди. Бу биттагина хатолик холос, аммо китоб ичида бундай хатоларнинг чеки йўқ.
Хато топиш учун китобни очиш ҳам шартмас, унинг юзига қарасангиз кифоя. Китоб юзида шу кунга қадар 50 минг нафардан ортиқ ўрганувчи ушбу лойиҳа асосида тил ўрганиб, натижага эришгани ёзиб қўйилган. Аммо китоб 2020 йилда ҳаммаси бўлиб 2 минг нусхада чоп этилган. Натижага эришган 50 минг киши ҳақидаги фактнинг асоси қаерда?
Китобга кўра, лойиҳа асосчиси ва қўлланма муаллифи Одилбек Икромов. Ижтимоий тармоқлардаги унинг ўзи қўйган маълумотларга асослансак, бизнесмен, инвестор. Маълумот учун: инглиз тилини грамматик қоидаларга кўра, тилшунос даражасида мукаммал билмаслигини доим тан олади. Инглиз тилини яхши билмайдиган муаллиф чоп эттирган китоб билан инглиз тилини қандай қилиб 100 фоиз ўрганиш мумкин?
Аммо хусусий телканаллардаги рекламалар ҳамон тугамайди, китоблар ҳали у, ҳали бу баҳоналар билан 50 фоиз чегирма асосида дея сотилади, бу чегирмалар йил бўйи тугамайди. Китоб нархи ўша чегирмалар билан ҳам 550-600 минг сўм, маълумот учун бу пулга энг машҳур хорижий муаллифларнинг тил ўрганишга асосланган китобларидан бир нечта сотиб олиш мумкин. Рекламалар туфайли китоб сотиб олаётган халқнинг беҳуда кетаётган маблағлари учун ким жавоб беради?
Ўзбекистон Республикаси Реклама тўғрисидаги Қонунининг мақсад ва вазифаларига маҳсулотнинг характери, тайёрланиш усули ва жойи, истеъмол хусусиятлари, сифати ва бошқа тавсифлари, уни реализация қилиш шартларига кўра истеъмолчиларни чалғитадиган ёлғон ёки ноаниқ маълумотлар реклама воситасида тарқатилишининг олдини олиш эканлиги белгилаб қўйилган, аммо бу мақсад ва вазифа бажарилмай келмоқда. Рекламалар назорати фақатгина ахлоқсиз кадрларни, спиртли ичимлик ва тамаки маҳсулотларини чеклаш билан тугайдими?