Ўзбекистон Электрон оммавий ахборот воситалари миллий ассоциациясида ўтказилган очиқ мулоқотда ер бўйича чиқарилган фармоннинг шу жиҳатларига алоҳида тўхталди
Қишлоқ хўжалиги ерларини ажратишда янги тартиб жорий этилди:
– ерни барча фуқаро ва ташкилотларга очиқ танлов асосида бериш (амалда МЧЖ, деҳқон хўжаликларига танловсиз берилади);
– танловсиз ер бериш фақат Ҳукумат қарори асосида қуйидаги ҳолларда амалга оширилади;
– энг яхши таклифни танлаш (“swiss challenge”) орқали аниқланган йирик инвестиция лойиҳаси ташаббускорига – лойиҳа қиймати камида 10 млн. АҚШ доллар бўлганда ва олдиндан камида 10 фоизини депозитга қўйганда (бунда чет элликларга ижара муддати 25 йилдан ошмаслиги лозимлиги белгиланмоқда);
– боғдорчилик, полизчилик ва узумчилик ширкатлари тузиш, ёрдамчи қишлоқ хўжалиги юритиш учун ер бериш тартибини бекор қилиш;
– янги ажратиладиган қишлоқ хўжалиги ер майдони ўлчами ва ижара муддатини бугунги кун талаблари асосида белгилаш кўзда тутилган.
Ер ажратиш ва ундан фойдаланишда назорат ҳам кучайтирилмоқда.
– туман ҳокимларининг ер ажратиш бўйича ваколати тўлиқ бекор қилинди (ерни бириктириш, фармойиш чиқариш, ерни кўчириш);
– қишлоқ хўжалиги ери ижараси бўйича очиқ танлов якунини вилоят ҳокими қарори билан тасдиқланади, ижара шартномаси (туман ҳокимлиги ва ғолиб ўртасида) электрон шаклда тузилади;
– ҳоким қарорлари “е-қарор” ахборот тизимида шакллантирилади;
– ернинг жойлашув харитаси “Иннола” ва “AрсГИС” дастурларида шакллантирилади,
– ерга бўлган ҳуқуқ автоматик тарзда кадастр рўйхатидан ўтказилади;
– вилоят ҳокимининг ер бўйича қарорлари адлия бошқармасида ҳуқуқий экспертизадан ўтказилади;
– ҳокимнинг айни бир қарори билан ёки бир вақтнинг ўзида
ер участкасини олиб қўйиш ва бошқа шахсга ажратиш тақиқланади;
– ерга оид ҳуқуқбузарликларни аниқлаш, ҳужжатларни тўплаш ва кўриб чиқиш жараёни “Е-YERNAZORAT” ахборот тизими орқали юритилади;
– кадастр, прокуратура, адлия органлари ва ҳокимликлар томонидан ер ажратиш устидан давлат назорати амалга оширилади;
– ер соҳасидаги ҳуқуқбузарлик ҳақида хабар берган шахслар моддий рағбатлантирилади.
Ер соҳасидаги ҳуқуқбузарликлар учун жавобгарлик кескин кучайтирилди:
– ноқонуний эгалланган ерлар тўғрисида хабар бермаслик, уларда қурилган иморатларни коммуникация тармоқларига улаб берганлик учун янги маъмурий жавобгарлик киритилди;
– суғориладиган ерларда ўзбошимчалик билан қурилиш қилган шахслар тўғридан-тўғри жиноий жавобгарликка тортилади (амалда жавобгарлик маъмурийдан кейин белгиланган);
– ер соҳасида барча маъмурий жарималар тайинлаш ваколати кадастр органларига ўтказилади;
– ерни ноқонуний сотганлик учун янги жиноий жавобгарлик киритилди.
Хулоса қилиб айтганда, мазкур ўзгартиришлардан қуйидаги натижалар кутилмоқда.
– ерларни талон-тарож қилиш, ўзбошимчалик билан эгаллаш, ноқонуний сотиш кескин камаяди;
– ерлар барча учун бир хил ва шаффоф тартибда ажратилади;
– ер бозор активига айланади ва молиявий оборотга киради;
– ер ажратиш тартиби ягона ҳужжат – Ер кодексида белгиланади;
– ер соҳасида давлат ва жамоатчилик назоратининг самарадорлиги ортади.
УЗ
